-
1 җилфер-җилфер
подр. колыханию, шевелению, шелесту на ветру ткани, листьев и т. п.- җилфер-җилфер килүагач яфраклары җилфер-җилфер сөйләшәләр — ли́стья дере́вьев, шелестя́ на ветру́, перешёптываются друг с дру́гом
••җилфер-җилфер йөрү — ходи́ть стреми́тельно, легко́ и бы́стро
-
2 моңаю
неперех.1) уныва́ть, печа́литься, опеча́литься; тоскова́ть, затоскова́ть; грусти́ть, загрусти́ть; впада́ть/впасть в уны́ниесин нигә моңаясың? — отчего́ ты печа́лишься (загрусти́л)?
айлы кичтә бер дә моңайма син! — не грусти́ ты в лу́нную ночь!
2)а) станови́ться/стать невесёлым, апати́чным, па́дать (пасть) ду́хом, загрусти́тьмоңаерлык сәбәп юк — нет причи́ны (не́ от чего), что́бы па́дать ду́хом
ник син алай гел моңаясың? — отчего́ ты всегда́ невесёлый?
б) предава́ться чу́вству, эмо́ции, расчу́вствоваться, растро́гатьсяүз кайгың белән моңаерга да мөмкинлек юк — нет возмо́жности да́же предава́ться чу́вству (наедине́)
3) петь уны́ло, с чу́вством, петь гру́стносинең моңаюыңнан җылыйсы килә — от твое́й гру́стной пе́сни пла́кать хо́чется
4) перен.; поэт. быть уны́лым, быть оку́танным печа́лью (о предметах, о пейзаже)агач яфраклары саргайган, моңайган — ли́стья дере́вьев пожелте́ли, вы́глядят уны́ло
5) в знач. нареч. моңаеп уны́ло, печа́льно, несчастли́во, гру́стно, тоскли́вокызның күзләре моңаеп карыйлар — глаза́ де́вушки грустны́ (печа́льны, тоскли́вы)
-
3 саргаешу
агач яфраклары саргаешты — ли́стья дере́вьев пожелте́ли
сагыштан саргаешу — пожелте́ть от тоски́
ата-ана ерактагы балаларын сагынудан саргаештылар — роди́тели пожелте́ли от тоски́ по де́тям, живу́щим вдалеке́
-
4 саргаю
неперех.1) желте́ть, пожелте́ть, желти́тьсясаргайган кавын — спе́лая (букв. жёлтая) ды́ня
саргайган кыяр — жёлтый огуре́ц, желтя́к
агач яфраклары саргайды — пожелте́ли ли́стья дере́вьев
өлгергән сырганак саргаая — спе́лая облепи́ха желте́ет
2) перен. пережива́ть, тоскова́ть продолжи́тельно, печа́литься си́льно, со́хнуть, вы́сохнуть, ча́хнуть, зача́хнутьсагынудан саргаю — вы́сохнуть (букв. пожелте́ть) от тоски́
• -
5 чыклы
прил.роси́стый, с росо́йчыклы сукмак — роси́стая тропи́нка
чыклы агач яфраклары — роси́стые ли́стья дере́вьев
-
6 шылдырашу
неперех.; см. шыбырдашу 1)агач яфраклары әкрен генә шылдыраша — ли́стья дере́вьев тихо́нько шелестя́т
-
7 яфрак
сущ.лист, листо́к, листва́, ли́стья || листово́йкаурыйсыман яфрак — пе́ристый лист
озынча яфрак — продолгова́тый лист
уемтыклы яфрак — вы́емчатый лист
энәсыман яфрак — иго́льчатый лист
яфрак яру — распуска́ть ли́стья
агач яфраклары — ли́стья дере́вьев
яфрак коелу — листопа́д
- яфрак бетеяфрак ябалдашы — листова́я кро́на
- яфрак борчасы
- яфрак бөресе
- яфрак коңгызы
- яфрак коңгызы көясе
- яфрак сабы
- яфрак тәмәке
- яфрак төзелеше••яфрак астына керү — обанкро́титься, банкро́тство
-
8 сабак
I сущ.; бот.1) сте́бель; плеть, ботва́ || сте́бельный, стеблёвый, стеблево́йчәчәк сабагы — сте́бель цветка́
кабак сабагы — плеть ты́квы
бәрәңге сабагы — ботва́ карто́феля
колмак сабагы — плеть (сте́бель) хме́ля
сабак яфраклары — стеблевы́е ли́стья
2) диал. ветвь, ве́ткаагач сабакларында бәс — на ве́тках дере́вьев и́ней
•- сабак җибәрү
- сабакка утыру
- сабакка үсү II сущ.1)а) уст. уро́ксабакка бару — идти́ на уро́к
тиздән сабак башлана — ско́ро начина́ется уро́к
б) прост. учёба, обуче́ниедин сабагы — религио́зное обуче́ние
сабактан туктау — зако́нчить учёбу
2) дома́шнее зада́ние; дома́шняя рабо́та3) уро́к; слу́чай, происше́ствие ( из которого надлежит делать выводы)сабак булыр бу сезгә — э́то послу́жит вам уро́ком
сабак бирү — обуча́ть, преподава́ть
••сабагын укыту — наказа́ть
См. также в других словарях:
лебер-лебер — Агач яфраклары бер беренә җиңелчә бәрелгәндә һ. б. ш. вакытында барл. кил. тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лепер-лепер — Агач яфраклары, кайбер үсемлекләр һ. б. ш. җилдә селкенеп, бер беренә бәрелгәндә барл. кил. тавышны белдерә. ЛЕПЕР ЛЕПЕР КИЛҮ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шу — аваз ияр. Бөҗәк һәм кошлар очуыннан, машиналарның зур тизлектәге хәрәкәтеннән, кешеләрнең шау гөр килүеннән, җилгә агач яфраклары яки камышлар шаулавыннан барлыкка килгән тавышны белдерә. ШУ ИТҮ – Йөрәк, күңел сүзләре янында: кинәт куркып китү,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шу-у — аваз ияр. Бөҗәк һәм кошлар очуыннан, машиналарның зур тизлектәге хәрәкәтеннән, кешеләрнең шау гөр килүеннән, җилгә агач яфраклары яки камышлар шаулавыннан барлыкка килгән тавышны белдерә. ШУ ИТҮ – Йөрәк, күңел сүзләре янында: кинәт куркып китү,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыбыр-шыбыр — 1. Агач яфраклары, үлән һ. б. лар җилдән бер беренә җиңелчә орынудан барлыкка килгән тавышны белдерә 2. Яңгыр яки су тамчылары күпләп билгеле бер ритм белән тамганда барлыкка килгән тонык тавышны белдерә. Бөртекле әйберләр коелганда барлыкка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыпыр-шыпыр — 1. Агач яфраклары, үлән һ. б. лар җилдән бер беренә җиңелчә орынудан барлыкка килгән тавышны белдерә 2. Яңгыр яки су тамчылары күпләп билгеле бер ритм белән тамганда барлыкка килгән тонык тавышны белдерә. Бөртекле әйберләр коелганда барлыкка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
имән — Яфраклары челтәр кырыйлы, каты үзагачлы зур юан агач. с. Шул агачтан ясалган. ИМӘН АЛМАСЫ – Имән яфрагында аклы кызыллы кечкенә алма сыман түгәрәк шар; гало. ИМӘН БАРМАК – Баш һәм урта бармаклар арасындагы бармак; ишарә бармак. ИМӘН БОРЫН – Тау… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каен — Яфраклары йөрәк рәвешле, ак кайрылы агач … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әвернә — 1. Бер берсенә аркылы куеп тоташтырылган, ныгытылган ике борыс, планка һ. б. ш.. Гомумән, тәре формалы әйбер 2. Киләпле җепне йомгакка ураганда кулл. тор. , аркылы ике тактаны әйләнерлек итеп урнаштырып эшләнгән җайланма. ӘВЕРНӘ АГАЧЫ – Киләпле… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мимоза — 1. Кузаклылар семь. тропик үсемлек (агач, куак, лиана) ; кайбер төрләренең яфраклары аз гына кагылу белән йомарланып китә 2. Мәңге яшел һәм вак, сары себерке чәчәкле акация төре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рододендрон — Арчаннар семь. яфраклары куе булып урнашкан, эре чәчәкле декоратив куак яки зур булмаган агач … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
